Al leef je maar één dag, op de foto leef je voort

Al leef je maar één dag, op de foto leef je voort

Deze blog post is wat korter, omdat hij maar over één onderwerp gaat. Het is alweer een paar weekjes geleden dat ik deze foto’s maakte, in de laatste dagen van juli. Ik had namelijk gezien op Nature Today (superleuke website voor natuurnieuws!) dat er dit jaar heel veel schoraas uit de rivieren aan het komen was. Deze eendagsvlieg is heel erg wit, en komt in schone rivieren voor als nimf. Daar leven ze ongeveer een jaartje in het water, totdat ze met zijn allen massaal het water uit komen en gaan vliegen! Dit kan in extreme gevallen zelfs met miljoenen tegelijk zijn, waardoor er ook wel gesproken wordt van ‘zomersneeuw’.

Het water van de grote rivieren in Nederland was lange tijd te vuil voor deze eendagsvlieg om te leven. Maar dankzij het herstel van de waterkwaliteit komen ze toch weer terug.

Meestal is de uitvlucht begin augustus, maar door deze warme zomer was het al eind juli begonnen. In Wageningen zit ik dichtbij de Nederrijn, waar deze soort ook wel eens waargenomen was. Toevallig was er die vrijdag (27 juli) ook een maansverduistering gepland. Omdat het sowieso extreem heet was (31 graden in mijn appartement ’s avonds………) en omdat ik misschien eendagsvliegen kon zien, ging ik samen met Jaap naar de oever van de Nederrijn. Hier zaten we te wachten, en te wachten… het werd langzaam donker… waar zijn die beestjes nou?

En dan komen ze opeens! Eerst zie je er een paar vliegen, daarna zie je ze om je heen vliegen en landen ze overal over je armen, haar en rug. Ik vond het supervet, maar anderen liepen te gillen, haha! Wat ze aan het doen zijn, is vervellen! Eendagsvliegen vervellen namelijk eerst tot een subimago, wat wel al kan vliegen, en daarna nog een keertje tot het imago, waarbij ze dus ook kunnen vliegen en klaar zijn om te gaan paren. Bijzonder, he? Het vervelproces ziet er ook heel gaaf uit, je ziet ze uit het oude huidje kruipen en dan wegvliegen met het huidje nog eraan vast. Later valt die er dan een keer af.

Nu, dan over het fotograferen! Ik wist dat ze pas na zonsondergang en wanneer het echt donker was uit het water komen. Daarom had ik mijn lumecube LED lampje meegenomen. Dit is een vrij fel lampje waarmee ik de eendagsvliegen kon belichten. Daarnaast had ik ook nog mijn flitser nodig. Ik probeerde het eerst met mijn macroflitser, maar die kon echt niet ver weg genoeg flitsen. Daarom toch maar de flitser van de camera zelf gepakt, maar wel  handmatig ingesteld. Niet ideaal, maarja als je er toch al zit kun je niet veel meer doen.

Tijdens het fotograferen leer je altijd weer dingen… zoals: hoe stel ik scherp als het pikkedonker is en je onderwerpen bewegen? Ik begon maar met mijn groothoeklens en dan een vrij klein diafragma, zodat de scherptediepte wat groter was. En dan was het nogal gokken met scherpstellen. De lange sluitertijd hielp ook wel met meer eendagsvliegen op de foto te krijgen. Dat kon door de LED-lamp. Met de flitser wilde ik dan de eendagsvliegen ook nog bevriezen in het beeld, zodat je ze wat beter kunt zien.

En toen dacht ik, wat zou het nou gaaf zijn als de maansverduistering er óók op stond. Dus dat ging ik proberen. Helaas werden veel van de foto’s toch wat rommelig met alle eendagsvliegen en hun vluchtlijnen, dus waren deze foto’s mij niet helemaal naar mijn zin. Maar dat is iets waar ik pas achter kwam toen ik thuis de foto’s op mijn computerscherm ging bekijken. Ik zag, dit is voor herhaling vatbaar, maar dan moet het wel een beetje anders!

Dus de volgende avond zaten we er weer. Het was een stuk frisser geworden, en dat had misschien ook wel een effect op hoeveel eendagsvliegen er nu uit het water kwamen. Uiteindelijk waren het er nog steeds heel erg veel. Nu de maansverduistering er niet meer was, probeerde ik de foto’s te maken met mijn 35mm, nog steeds een beetje groothoek, maar een stuk minder. Dan kwamen de eendagsvliegen er misschien wat groter op. Hierboven probeerde ik de achtergrond nog mee te nemen, maar de oever van de Nederrijn in Wageningen is niet de meest natuurlijke rivieroever, dus het is recht en er staan overal paaltjes langs. Dus besloot ik wat dichterbij te gaan fotograferen, en met een wat kortere sluitertijd zodat de achtergrond zwart werd.

En toen kwam de maan ook nog eens op boven het water. Omdat het nog geen maansverduistering was, was het ook nog eens een heel felle maan, met een felle reflectie in het water van de rivier. Dat vond ik een waardevolle toevoeging aan de foto, niet alleen omdat het de zwarte achtergrond breekt, ook omdat de kleur van de maan contrasteert met het witblauwe van de eendagsvliegen.

Trouwens, op de foto hierboven zie je iets waar ik me de hele avond aan stoorde, MUGGEN! Niet omdat ze mij wilden bijten (was niet zo), maar omdat ze met heel veel waren en daarom vaak de foto verstoorden. De eendagsvliegen vliegen in sierlijke snelle cirkels, terwijl de muggen maar wat over de snelweg rechtdoor cruisen. Ze worden dan hele rechte dunne lijnen die afleiden van de eendagsvliegen.

Ik vind de foto’s met één eendagsvlieg en de maan erg mooi. Maar het doet wel een beetje afbreuk aan het idee dat deze beesten zwermen, en ‘zomersneeuw’ genoemd worden. Daarom, nog een paar foto’s met meer eendagsvliegen:

 

 

Nu viel me toen ik thuis kwam weer iets op, op het computerscherm. De manier waarop mijn camera flitste, was: flitsen, en dan de rest van de sluitertijd. Daar dacht ik eigenlijk nooit over na, maar bij foto’s als deze kan dat er eigenlijk best gek uit zien. Stel je maar eens een foto voor met een lange sluitertijd van een rijdende auto. Wat verwacht je dan te zien? Het wazige spoor van een auto, en dan vóóraan dat spoor de auto zelf. Maar zoals de foto’s nu gemaakt waren, is het meer alsof je de auto ziet, en daarna het wazige spoor van hoe de auto verder is gaan rijden na de foto.

Op zich is het één niet per se beter dan het ander, denk ik, maar op sommige foto’s ziet het er dan bijvoorbeeld een beetje uit alsof de eendagsvlieg achteruit vliegt.

Dus, de volgende avond wéér naar de rivier, en nu kijken wat er zou gebeuren als ik mijn cameraflits instel op flitsen ná de lange sluitertijd. Dit keer was het bewolkt, maar er waren wel weer veel eendagsvliegen.

Nu ziet het er wel meer uit zoals wij mensen zouden verwachten, niet? Een wazig vliegspoor wat áchter de eendagsvlieg zit in plaats van ervoor. Bij deze kun je trouwens ook goed zien dat ze na het vervellen weg vliegen mét hun velletje er nog aan.

Wat ik ook nog wilde proberen, is net iets meer het vliegpatroon benadrukken, en dat het er heel veel zijn. Dus toch nog een wat langere sluitertijd. Helaas werd het toch al gauw weer een rommelige bende, maar er zaten toch nog wat geslaagde beelden bij:

En toen gebeurde er iets heel geks… het hield op! Na zonsondergang waren ze massaal weer gekomen, ik vond het er zelfs meer dan de dag ervoor (toen het wat kouder was). Maar na een minuut of twintig, waren er opeens nog maar héél weinig te bekennen en kreeg ik alleen nog maar muggen op de foto. Waar waren ze gebleven dan? Heel gek, net alsof ze verder waren getrokken.

In elk geval, op maandag en dinsdag had ik geen tijd meer om naar de rivier te gaan ’s nachts, dus is het hier ook bij gebleven. Ik had ook het idee na die abrupte stop op zondag, dat het wel bijna over zou zijn en het er niet meer zo veel zouden zijn.

Ik vond het erg leuk om de eendagsvliegen zo op de foto te zetten. Het is een bijzonder fenomeen, waarbij je eigenlijk vrij weinig ziet als je gewoon in het donker naar het water kijkt. Maar schijn je een licht richting het water of gebruik je de flits, dan zie je dat er duizenden exemplaren rondvliegen! Ze lijken met hun witte kleur en grote vleugeltjes ook wel een beetje op elfjes, niet? :)

Dan als laatste nog een filmpje dat Jaap maakte van mij terwijl ik foto’s maakte, waarop je goed kunt zien hoeveel het er waren (en dat ze best groot zijn). Met de maan erbij :) Ik merkte wel dat ze actief op de lamp af komen, en dat ze dan ook vaak in het water vallen. De subimago’s kunnen daarna weer goed uit het water vliegen, maar de imago’s hebben daar meer moeite mee (dat is het verschil tussen hun vleugels). Daarom deed ik de lamp maar regelmatig ook uit.

Eendagsvliegen zoals deze leven maar zéér kort als volwassene. Nadat ze hebben gepaard en eitjes hebben gelegd voor een nieuwe generatie in de rivier, zijn ze de volgende ochtend allemaal dood. Ik hoop dat ze met mijn foto’s nog wat langer kunnen voortleven…

Bedankt voor het lezen!

 

 

Reacties zijn gesloten.